یادداشت/سید علی آتشی پور؛ روززنامه نگار/ سنگ آهن در سال های گذشته به صورت خام صادر می‌شد. متاسفانه تا همین یک دهه پیش، اغلب فراورده‌های معدنی در پایین‌ترین سطح فراوری و به صورت خام‌فروشی عرضه می‌شدند و عملا مسیر توسعه و اشتغال ناهموار به نظر می‌رسید و در حقیقت آن‌چنان که شایسته بود، از این منبع خدادادی بهره گرفته نمی‌شد. بر همین اساس، شاخص‌های بهره‌وری اقتصادی نیز آن‌چنان مطلوب ارزیابی نمی‌شد و تنها به خام‌فروشی و اشتغال با ظرفیتی محدود بسنده می‌شد.

از خام فروشی تا تولیدات فولادی

گل‌گهر با این همه پتانسیل و امکانات بالقوه خلاصه می‌شد در معدن یک و فقط دو خط تولید کنسانتره. امروز اما با تفکر توسعه محوری که در نگاه آقای حسن پور نماینده مردم سیرجان و بردسیر در مجلس شورای اسلامی وجود دارد، فقط معدن یک 6 خط تولید کنسانتره دارد، معدن 2، گندله، معدن 3، دو خط تولید کنسانتره و یک گندله و شرکت های عظیمی مانند توسعه آهن و فولاد گل گهر، شرکت فولاد ایرانیان سیرجان، شرکت جهان فولاد، کارخانه جات ذوب و میلگرد. انصافا این که گفته‌اند، فولاد، مرد فولادی برای تلاش‌های خستگی‌ناپذیر و نیل به مقصود می‌طلبد، حقیقتی انکارناپذیر است. همیشه اراده راسخ را به فولاد تشبیه می‌کنند. در واقعیت امر هم، ساخت فولاد، کار راحتی نیست. حسن‌پور از ابتدا استارت فعالیت‌های بسیار مهمی را زد که میتوان گذرا به این موارد اشاره کرد: پیگیری جهت فعال نمودن مس نوچون و درهزار در محدوده‌ی حوزه‌ی استحفاظی سیرجان، پیگیری امور مربوط به حضور و جذب سرمایه‌گذاران در مجتمع گل‌گهر برای جلوگیری از خام فروشی، آهن والفجر، گهر عمران در منطقه ویژه، کاتد مس منطقه ویژه، گهر پرور پارس شهرک 2 صنعتی، طرح آرگون فولاد، تولید شمش میلگرد در شهرک 2 صنعتی، طرح فولادی کارآموز، فولاد رسین، میلگرد ستودهنیا، فولاد کویر، فولاد تنبور، جهان فولاد، شرکت فولاد ایرانیان در سیرجان و بردسیر ، گهر زمین ،گندله 2، طرح های توسعه گل گهر.

تکمیل زنجیره تولید فولاد در منطقه و افزایش اشتغال

در طی این نیم قرن منطقه گل‌‌گهر، پستی و بلندی‌های فراوان دیده است. اين منطقه در حال حاضر با ظرفيت توليد بيش از 15 ميليون تن كنسانتره و بيش از 10 ميليون تن گندله بزرگترين توليد كننده كشور مي باشد و با اجراي پروژه های توسعه و بهينه سازي خطوط شرکت، در افق چشم انداز، مجموع تولیدات سالانه شرکت گل گهر به بيش 30 میلیون تن خواهد رسید. در منطقه به منظور توسعه زنجيره ارزش خود با تاسيس شركت‌هاي فولادي و کارخانه هایی همچون شرکت جهان فولاد و کارخانه های شرکت توسعه آهن و فولاد گل گهر، سهم خود را در توليد محصولات فولادي نظير آهن اسفنجي و محصولات فولادی توسعه داده است و حال با این محصولات فولادی چرخه تولید فولاد در همین منطقه تکمیل شده است. گل گهر اولين منطقه‌اي در ايران است که كليه فرآيند توليد از معدن تا محصول نهايي را در يك منطقه در كنار هم قرار داده است.

تکمیل زنجیره تولید فولاد در منطقه گل گهر از مطالبات و خواسته های به حق آقای حسن پور نماینده مردم سیرجان و بردسیر بود چرا که تفکر توسعه محور ایشان به گونه ای است که از خام فروشی معادن سیرجان ناراحت بودند و بر این اعتقاد داشتند که محصولات شرکت های معدنی بایستی در خود این منطقه به فولاد و محولات فولادی تبدیل شود.

این نکته را بایستی یادآور شد که تکمیل زنجیره تولید فولاد در منطقه گل گهر سیرجان علاوه بر بحث افزایش ارزش افزوده شرکت ها و کارخانه جات که بحثی مهم است، بر افزایش اشتغال و کار در این منطقه تاثیر فراوانی داشته و دارد. چرا که برای تحقق این مهم، کارخانه های تولید فولاد و محصولات فولاد در همین سرزمین راه اندازی شده و باعث افزایش اشتغال جوانان و مردم همین خطه شدند. از سویی دیگر ساخت برخی قطعات مورد نیاز این کارخانه جات در شهرستان موجب راه اندازی واحدهای تولید مرتبط در شهرک های صنعتی شهرستان شده که این موضوع خود موجب اشتغال بیشتری شد.

نام سیرجان بر بلدای اقتصاد کشور

چندی پیش در بیست‌و‌یکمین سمپوزیوم سالانه فولادی در کیش که قطب‌های فولادی کشور، دستاوردهای به‌روز صنعتی و شیوه‌های تعامل برای مرتفع کردن مشکلات را با یکدیگر به اشتراک گذاشته می‌گذارند، 50 درصد فعالان عرصه فولاد، منحصراً از سیرجان حضور پیداکرده بودند. تا همین‌جای کار به این معنا است که جایگاه صنایع و معادن سیرجان چه میزان بلندمرتبه محسوب می‌شود که در معادلات عمده کارگزاران عرصه صنعت، نقطه ثقلِ مناسبات صنعتی به سمت شرکت‌هایی مایل شده است که ریشه‌های آن‌ها در زادگاه ما قرار دارد.

 در حقیقت همین‌که برنامه‌ریزان کشورمان در عرصه‌ی فولاد در چنین بزنگاه‌هایی نمی‌توانند از پتانسیل این خاک زرخیز چشم‌پوشی کنند و به‌نوعی به این مسیر واداشته می‌شوند که بنیان فعالیت‌های خود را بر محوریت این نهادهای عظیم و پربازده شهرمان جهت‌دهی کنند، علاوه بر مزایای مذکور نشان می‌دهد که  با فعالیت‌های خستگی ناپذیر نماینده سیرجان، چشم‌انداز ارزشمندی از افزایش فعالیت‌های اقتصادی در حوزه شاخص‌های تولید و اشتغال در سیرجان وجود دارد که کانون توجه برنامه‌ریزان و مؤلفین اسناد بالادستی اقتصاد ایران نیز شده است. این گزاره نشان می‌دهد که اهمیت این پروژه‌های صنعتی و معدنی، فراتر از حصار جغرافیای زادگاهمان، به سبب همین تلاش‌های حسن‌پور و پیگیری برای جلب نظر و آوردن مسئولین رده بالای کشور برای بازدید و پشتیبانی از این پروژه‌ها، سبب‌ساز ارزشمندی و جاذبه برای کارگزارانی شده‌ است که سیاست‌های بلندمدت توسعه را در کشور ما سامان می‌دهند. پروژه‌های پُرباری که در سیرجان انجام می‌گیرد، آن‌قدر در اقتصاد ایران تاثیرگذار است که شلهد حضور رئیس‌جمهور برای دومین‌بار در طول مدتی کوتاه شد. اتفاقی که در هیچ‌کدام از شهرهای دور و نزدیک روی نداده است و حتی احتمال آن نیز دور از ذهن می‌نماید.

تکمیل توسعه در کنار توجه به آسیب های اجتماعی و فرهنگی

پتانسیل‌های فرامرزی زادگاهمان در حوزه‌های معدنی با مدنظر قرار دادن سیاست‌های حفاظت از محیط‌زیست و ترمیم و احیای بخش‌هایی از اقلیم طبیعی که مورد بهره‌برداری و استخراج قرار دارد و همچنین عمل به انسانی‌ترین ایده‌آل‌ها و استانداردهای اخلاقیِ این نهادهای عظیم ملی که در اهداف سازمانی آنان تحت عنوان «مسئولیت اجتماعی» وجود دارد، در عین‌حال می‌تواند علاوه بر تمرکز بر سیرجان به‌عنوان پایلوت توسعه اقتصادیِ کشور، سامانی ماندگار برای درمان آسیب‌های اجتماعی و فرهنگی نیز باشد. رشد اقتصاد محلی، به‌کارگیری نیروهای متخصص بومی و پررونق‌شدن چرخه‌ی مالی، سبب‌سازِ کم‌کردن شکاف‌های طبقاتی از مسیر اشتغال و متعاقباً این امر گره‌گشای بسیاری از آسیب‌های اجتماعی خواهد شد. این هایی هم مواردی است که همواره مدنظر نماینده مردم سیرجان و بردسیر در مجلس بوده و در ادامه راه تکمیل توسعه در کنار نگرش به مقوله آسیب های اجتماعی و فرهنگی به آن می اندیشد.

وجود چنین توان بالقوه‌ای البته بار سنگینی را بر دوش مسئولین شهری قرار می‌دهد و اگر این مسئولین، با نگاهی بلندمدت و کلان نگر، افق دید خود را وسعت بدهند و از قالب تصمیم‌گیری‌های مقطعی فراتر بروند، می‌توانند تحولات عمیقی در ساختارهای اقتصادی و اجتماعی شهرستان ایجاد کنند.

/منبع: هفته نامه پاسارگاد